Eindelijk Agora gezien. Met Rachel Weisz als Hypatia.
Ik ben heel tevreden dat er eindelijk een film is gemaakt over een vrouwelijk wiskundige-astronoom-filosoof (de grenzen waren toentertijd niet zo heel duidelijk). Wel een beetje treurig dat er helemaal niets van haar werk is overgebleven. We weten alleen dat ze leefde, werkte en beroemd was.
Godsdienst
Een belangrijke drijvende kracht achter de film is de opkomst van het Christendom. De film speelt in Alexandrie, wat nu Egypte is. Het Christendom is niet langer verboden, en verbreidt zich snel in het Romeinse Rijk. Ik vraag me al jaren af wat nu de aantrekkingskracht van die vreemde godsdienst is. In de film wordt dat niet erg duidelijk. Wat mij persoonlijk erg opviel is hoe moeilijk het is om de Oude Religie weer te geven op een niet-belachelijke manier. “All Hail Sarapis” blijft voor mij moeilijker na te voelen dan “Onze vader, die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd”. Dat deed een beetje zeer omdat mijn loyaliteit zo volkomen bij de Oude Religie ligt. Ook opvallend: Hypatia wordt omschreven als atheiste. Dat lijkte me onwaarschijnlijk. Ze is vermoedelijk agnostisch: ze weet het niet, ze wordt gedreven door twijfel. Het lijkt me dat de synopticus het verschil niet weet -en het niet heeft uitgezocht.
Relaties
Hypatia kon les geven in de bibliotheek/universiteit van Alexandrie omdat haar vader er les gaf. Hij was het hoofd van de instelling. Een aantal van haar leerlingen neemt een hoge plaats in in de bestuurlijke elite.
Het is wat verdrietig, maar ik herkende ook wel wat in de keuze die Hypatia moet maken is die tussen een relatie en haar passie. Het is voor iemand met haar talent en passie volstrekt duidelijk wat ze moet doen, maar het feit dat de wereld haar dwingt te kiezen, houdt iets bitters. Het deugt niet. Maar echt onafhankelijk is ze natuurlijk niet: haar positie is afhankelijk van het feit dat haar leerlingen haar kunnen beschermen.
Kerk en Staat
De film speelt in een tijd waarin de discussie over kerk en staat nog lang niet speelde. Toch is er duidelijk wel rivaliteit tussen de instituties in de personen van Orestes en Synesius. Orestes is prefect, een Romeinse wereldlijke rol. Synesius is Christen -dat is hij al wanneer hij bij Hypatia studeert- en wordt bisschop. Op gezag van IMDB heeft Hypatia het contact met hem verbroken, en niet andersom. Trouwens, volgens IMDB sterft Synesius in 413, waardoor hij geen rol in haar dood kan hebben gehad.
Post Scriptum
Lag het nou aan mij of waren alle Christenen in het zwart, en alle Heidenen in het wit gekleed? Of is dat te oppervlakkig?
Glauke's Blog 